Bebeklerde en sık görülen rahatsızlıklardan biri ishaldir. Bağırsak hareketlerine bağlı olarak oluşan ishal ya da dışkı kıvamındaki azalma genellikle viral veya bakteriyel kaynaklıdır. Bebeklerde ishal farklı bir sebebe bağlı değilse bir haftadan fazla sürmez. Bir haftadan fazla sürüyorsa, mutlaka bir hekime başvurulması gerekir. Ebeveynlerin bu konuda durumun takipçileri olması önemlidir. Çünkü ishal birçok nedene bağlı olarak gelişebilir. Duruma göre de hızlı bir şekilde müdahale edilmesi gerekebilir.
Bebeklerde İshal Nedenleri
Bebeklerde ishal nedenleri genellikle viral, bakteriyel, parazitik ve hatta mantar enfeksiyonlarıdır. İshal 24 saatlik bir süre içinde en az 3 sıvı dışkı olduğunda ortaya çıkar. İshal nedenleri şöyle sıralanabilir:
- Bebeğinizin beslenme düzeninde yaptığınız değişiklikler,
- Bebek emziriliyor ise annenin beslenme düzeninde yaptığı değişimler,
- Bebek emziriliyor ise annenin antibiyotik kullanması,
- Bakteriyel enfeksiyonlar,
- Parazitsel enfeksiyonlar,
- Kistik fibroz gibi nadir hastalıklar,
İshal nedenleridir. Bebeklerde ishal durumunun ana nedeni genellikle birkaç gün süren kusma, ateş ve iştahsızlık gibi diğer semptomların eşlik ettiği viral enfeksiyonlardır. Virüsün neden olduğu gastroenterit, 1 yaşın altındaki bebeklerde en sık görülen viral enfeksiyondur. Buna ek olarak bazı bebekler dişleri çıkarken de ishal olur. Çünkü yerdeki nesneleri veya kirli elleri ağızlarına götürmeye eğilimlidirler. Bu da bazı bakteri veya virüslerin bulaşma olasılığını artırır.
Gıda alerjileri, laktoz intoleransı veya bağırsak sorunları olan bazı bebekler de ishal olur. İshalin diğer bir nedeni genellikle kontamine yiyecekleri yedikten saatler sonra kusmanın eşlik ettiği bakteriyel enfeksiyondur.
Bebeklerde İshal Belirtileri Nelerdir?
Bebeğinizin dışkısı 3 günden fazla süredir sıvı bir şekilde atılıyor ise ishal söz konusudur. İshalin birtakım belirtileri mevcuttur. Bebeklerde ishal belirtileri şu şekildedir:
- Bağırsak hareketlerindeki artışa bağlı olarak normal olmayan sıvılıktaki dışkı,
- Dışkının renginde gözle görülen farklılıklar,
- Dışkı kokusu yoğunluğundaki artış,
- Sıvılaşmaya bağlı olarak dışkının bezin dışına sızması,
Belirtiler arasındadır. Buna ek olarak, bebek normalden daha sinirli olabilir, yiyecekleri reddedebilir veya zayıf emebilir. Ateş veya kusma gibi başka semptomlar da olabilir. 6 aydan küçük bebeklerin kakalarının bir yetişkininkinden çok farklı olarak macun bir kıvamda olması normaldir. Genellikle bebek dışkıyı boşalttığında dışkı, bebek bezinin belirli bir bölgesinde bulunur. Fakat bebeğin ishal oluğu durumlarda kaka bezden taşarak her yere bulaşır.
Bebeklerde İshal ve Su Kaybı
Bebeklerde görülen ishal beraberinde su kaybını da getirir. 3 yaşın altındaki çocuklar hızla susuz kalabilir ve çok susuzluğa bağlı olarak hasta olur. Aşağıdakiler de dahil olmak üzere bebeklerde ishal ve su kaybı için aşağıdaki semptomların varlığını gözlemleyin:
- Bebeğin gözlerinde kuruluk,
- Ağlarken gözden göz yaşı akmaması ya da az akması,
- Olması gerekene göre bezin az ıslanması,
- Bebekte görülen uyuşukluk ya da daha az aktif olma durumu,
- Asabiyet,
- Bebeğin ağzında kuruluk,
Su kaybı belirtileridir. Bu belirtileri gözlemlediğiniz takdirde bebek doktorunuza danışmanız gerekir.
Yeni Doğan Bebeklerde İshal
İshal, dışkı sayısında artış veya olağan kıvamında azalma (daha fazla sıvı dışkı) olarak tanımlanır. Her çocuk bağırsak hareketlerini belirli bir oranda ve farklı bir kıvamda geçirir. Yeni doğan bebeğin ilk haftalarında dışkı sıvı ve sarı ile yeşil arasında bir renge sahiptir. Emzirilen bebeklerde dışkı, emzirme dönemi boyunca sıvı veya macun kıvamındadır. Yeni doğan bebeklerde ishal iki sebebe bağlıdır. Bunlar gastroenterit (genellikle virüslerin neden olduğu) ve inek sütü proteinine olan alerjidir.
Yeni doğan bebekte enfeksiyöz gastroenteriti önlemek için emzirme etkilidir. Bebeklerde ishal rahatsızlığına en çok neden olan virüslerden birine (rotavirüs) karşı özel aşılar da vardır. Çocuk doktorunun reçetesi olmadan laktozsuz süte geçiş yapılması veya seyreltilmiş şişelerin hazırlanması tavsiye edilmez. Çocuk doktoru inek sütü proteinlerine karşı alerjiden şüphelenirse, teşhis için uygun testleri yapacak ve bebeğe özel bir süt verecektir.
Bebeklerde İshal İçin Ne Zaman Doktor Gidilmelidir?
Aşağıdaki belirtiler varsa ebeveynler bebeği bir çocuk doktoruna götürmelidir:
- 3 gün ve daha fazla süre geçmesine rağmen herhangi bir iyileşme yoksa,
- Kusma ve 38 derecenin üzerinde ateş gibi semptomlar var ise,
- Normale göre iştihasız ve asabilik durumunda,
- Ağız kuruluğu gibi dehidratasyon belirtileri varsa ve 3 saatten uzun süredir idrarını yapmadıysa,
- İshal çok yoğunsa,
- İrinli veya kanlı ishal fark edildiğinde,
Bu gibi durumlarda çocuk doktorunun görmesinde fayda vardır.
Bebeklerde İshal Nasıl Geçer?
Bebeklerde görülen ishal çoğunlukla kendiliğinden geçer ve herhangi bir ciddi rahatsızlığa sebebiyet vermez. Bu yüzden bebeklerde ishal rahatsızlığının nasıl geçtiğine cevap olarak ilaç kullanımı her zaman gerekli değildir. Bu noktada en önemli faktör bebeğin beslenmesi ile ilgilidir. İshalli bebeğin beslenmesi, bebeğin henüz emzirme döneminde olup olmamasına veya tamamlayıcı beslenmeye başlamış olup olmamasına bağlıdır.
- Sadece anne sütüyle beslenen bebek: Anne sütü gerekli vitaminleri en iyi şekilde karşıladığı için ishal için iyidir. Anne sütünün sık ve az verilmesi sütteki besinlerin tam olarak emilmesini kolaylaştırır.
- Bebek maması alan bebek: Normal seyreltme ile verilmeye devam edilmelidir. Laktoz içermeyen formüllerin kullanılması doğru değildir.
- Tamamlayıcı ile beslenen bebek: Ebeveynler günde birkaç kez küçük porsiyonlarda hafif yemekler sunmalıdır. Pirinç lapası veya mısır nişastası gibi yiyecekler pişirilmeli ve kolayca sindirilebilir olmalıdır. Patates, havuç, kabak, muz gibi sebze ve meyveler ishalin kesilmesi için iyidir.
Bebeklerde İshal Tedavisi Nasıl Olur?
Bebeklerde ishal rahatsızlığının nasıl geçeceği ebeveynler tarafından merak edilen bir konudur. İshal tedavisi, buna sebep olan faktöre göre değişim gösterir. İshal viral kaynaklıysa, genellikle tedaviye ihtiyaç duyulmaz. Çünkü birkaç gün sonra kendi kendine kaybolur. Bu noktada çocuk doktorunuz ateşi ve rahatsızlığı gidermek için şurup şeklinde ilaçlar önerebilir. Doktorunuz bakterilerin neden olduğu ishal durumunda antibiyotik kullanımını, paraziter bir enfeksiyonun neden olduğu ishal durumunda ise antiparaziter ilaçların kullanımını reçete eder.
Bazı durumlarda, dışkının cilt ile temasından dolayı kalçalarda tahriş meydana gelme olasılığı vardır. Bu durumlarda, tahriş giderici merhem kullanılması cildin iyileşmesine yardımcı olur. Bunun yanı sıra ıslak havlu kullanımından kaçınmak önemlidir. Bebeğinizi ılık su ve sabunla yıkamak, bölgenin tahrişini önlemek açısından önem taşır. Birkaç gün süren ishal durumunda bebeğinizi bir çocuk doktoruna götürerek en doğru bilgileri edinebilirsiniz.
