Çocuk sahibi olmak isteyen çiftler belirli bir yaşın üzerinde olduğu durumlarda belirli sağlık kontrolleri ile ilerlemeleri gerekir. Özellikle 35 yaş üzerinde olan çiftler için 6 ay boyunca korunmasız şekilde cinsel ilişki yaşamaları ve çocuk sahibi olma girişimlerinin gerçekleşmemesi halinde kadınlarda kısırlık (infertilite) probleminden şüphe duyabilirsiniz. Aynı şekilde 35 yaş ve altındaki çiftler için 1 yıl çocuk sahibi olmayı denemeleri fakat bu durumun negatif sonuçlanması halinde yine aynı şekilde kadınlarda kısırlık ya da erkeklerde kısırlık problemlerinden şüphe duyar çiftler. Bu şüpheleri giderebilmeniz için çeşitli testler ile tedaviler yürütmeniz gerekir. İnfertilite, her iki durum için de kısırlık anlamında kullandığımız tıbbi bir terimdir.

Kısırlık Türleri

Bir çiftin korunmasız cinsel ilişki yaşamasına rağmen çocuk sahibi olamaması durumu genel olarak kısırlık olarak adlandırılır. Özellikle yetişkin çiftler için çocuk sahibi olmak zorlu bir süreç haline gelebilir bazı durumlarda. Fakat normal yaşlarda bulunan çiftlerin çocuk sahibi olamaması, kısırlık durumu ile daha çok bağlantılı bulunmaktadır. Kısırlık sorunu yaşayan her birey farklı türde kısırlık yaşar. Kısırlık türlerini şöyle açıklayabiliriz:

  • Geçici Kısırlık: Bu kısırlık durumunda sperm, yumurtayı dölleyebilecek güçte değildir ya da sperm bulunmaz. Bu tür kısırlık problemlerinde genel olarak döllenme gerçekleşmez ya da düşük olma ihtimali çok yüksektir. Fakat bu sorunu hafif tedaviler ile aşabilirsiniz.
  • Primer Kısırlık: Daha çok psikolojik olarak gerçekleşen durumdur. Özellikle yeni evli çiftlerin ortalama 1 yıl içerisinde çocuk sahibi olamaması karşısında kısırlık sorununu düşünmeleri ile ortaya çıkar. Fakat bu durum 1,5 yıl boyunca korunmasız cinsel ilişki yaşanmasına rağmen hala devam ediyorsa kısırlıktan şüphelenebilirsiniz. Bu durumda tüp bebek yöntemine başvurabilirsiniz.
  • Sekonder Kısırlık: Daha önce çocuk sahibi olan kişiler ilerleyen zamanda çocuk sahibi olmak istediğinde görülen kısırlıktır. İltihaplı hastalıklar ya da geçirilen ağır hastalıklar, yaşam şartları, beslenme şekilleri gibi farklı faktörden negatif yönde etkilenen üreme sistemi işlevini yitirmiş ya da işlevini eksik şekilde yaptığı zaman ortaya çıkar.
  • Kalıcı Kısırlık: Tedavisi olmayan kısırlık çeşitleridir. Tıp dünyasının elverdiği tüm imkanlar denenmesine rağmen sonuç elde edemediğiniz takdirde kalıcı kısırlık olarak adlandırılır.

Kısırlık Belirtileri

kısırlık infertilite belirtileri nelerdir

Kadınlarda ve erkeklerde kısırlık sorunu erken yaşlarda kendini belli eden bir unsurdur. Özellikle kadınlar için teşhis edilmesi daha kolay sorunlardır. Kısırlıktan şüphelendiğiniz noktalarda erkekler için sperm testi yapılmaktadır. Böylece sonuçlar ortaya çıkar. Bu durum kadınlar için de miyom alınarak patolojik bir test gerçekleştirilmesi ile öğrenilir.  Kısırlıktan şüphe duyduğunuz her durumda aynı belirtiler gözükmez. Kısırlık belirtilerini şu şekilde sıralayabiliriz:

  • Çok geç yaşta regl olmak, düzensiz regl olmak ya da hiç regl olmamak,
  • Regl dönemlerinin çok fazla ağrılı geçmesi ve bununla birlikte yoğun ve fazla kanama olması,
  • Hamile kalamamanıza karşı göğüslerde süt birikmesi ya da süt gelmesi,
  • Hormon sorunlarını da hesaba katarak sivilcelenme ya da aşırı tüylenme problemi,
  • Erkeklerde kısırlık için sertleşmeme, çok geç sertleşme, çok geç ya da çok erken boşalma,
  • Testislerde içeriden şişlik hissi, şişlik ya da tekrarlayan ağrılar,
  • Erkeklerde boşalma sırasında çok az meni bulunması,
  • Yeni evli olan çiftlerin 2 yıl boyunca korunmasız ilişki yaşamasına rağmen hamilelik durumunun gerçekleşmemesi,
  • 35 yaşın üzerindeki çiftler için, 1 yılın üzerinde korunmasız cinsel ilişki yaşanmasına rağmen hamilelik durumunun gerçekleşmemesi, başlıca kısırlık belirtileri arasındadır.

Kadın Üreme Sağlığı ve İnfertilite Nedenleri

Kadın üreme sağlığı konusunda düzenli kontrollerinizi yapmalısınız. Bu sayede ilerleyen dönemde yaşayabileceğiniz herhangi bir soruna karşı erken önlem almış olursunuz. İnfertilite genel olarak açık belirtiler gösteren bir problemdir. İnfertilite, 12 ay korunmasız cinsel ilişki yaşamamanıza rağmen çocuk sahibi olmak konusunda pozitif bir etki elde edememenizdir. Bu durumlarda ilk olarak kadınlarda kısırlık sorunundan şüphelenmeniz ise çok doğal. Bu duruma yol açan farklı nedenler bulunmaktadır. Kadın üreme sağlığında infertilite nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz:

  • Fallop tüplerinde oluşan farklı problemler nedeni ile infertilite gerçekleşmesi,
  • Adet düzeni ve özellikle kadınlarda ergenlik döneminde ortaya çıkan yumurta üretimi problemleri,
  • Farklı nedenlerden dolayı karşılaşabileceğiniz serviks problemleri nedeni ile spermin rahim ağzında ölmesi ya da rahimde ilerleyememesi durumu,
  • Rahim tüpleri, rahim duvarı ve rahim ile ilgili yaşayabileceğiniz diğer problemler
  • Yaş faktörü gibi durumlar kadınlarda infertilite nedenleri arasındadır.

Erkek İnfertilitesi ve Cinsel Fonksiyon İlişkisi

Erkeklerde kısırlık belirtileri nelerdir

Çiftler arasında cinsel sağlığın düzenli bir şekilde ilerleyebilmesi için cinsel fonksiyonların da sağlıklı şekilde ilerlemesi gerekir. Erkek infertilitesi genel olarak spermiogram testi sonucu ortaya çıkar. Bu test yardımı ile sperm kalitesi ve sperm sayısını anlamak mümkündür. Bu sayede kısırlık şüphelerinizi giderebilirsiniz. Erkeklerde yaşanan infertilite sorununda, yalnızca yumurtalıklarda sperm yetersizliği olması ile değil aynı zamanda cinsel fonksiyonlarda da görebileceğiniz aksaklıklar söz konusudur. Erkeklerde infertilite nedenlerini ise şöyle sıralayabiliriz:

  • Hormonların yeteri kadar gelişim sağlayamaması,
  • Yumurtalıklarda gerçekleşen hasar ya da diğer problemler,
  • Sperm taşıyıcı kanalların tıkanık, yapışık ya da diğer faktörlerden dolayı sperm taşıma görevini gerçekleştirmemesi

kısırlık nedenleri arasında gösterilir.

Polikistik Over Sendromu Nedir? Kısırlığa Yol Açar mı?

Ergenlik dönemi ve sonrasında genellikle kadınlarda görülebilen üreme sisteminde yer alan sorunların arasında polikistik over sendromu da bulunur. Polikistik over sendromu, yumurtlama sorunlarını ortaya çıkardığı için kısırlığa yol açan sorunlardandır. Normal şartlarda yumurtalıklar içinde ortalama 5-8 adet bulunan yumurtacıklar, polikistik over sendromu yaşadığınız durumlarda 10-12 adet yumurtacık şeklinde gözükür. Bu kontroller ultrason cihazları yardımı ile yapılmaktadır. 5-8 adet yumurtadan her ay 1 tanesi çatlayarak yumurtlama dönemi gerçekleşir. Fakat P.O.S sebebiyle gelişen kistler bu yumurtaların çatlamasını engeller. Bu kistler yanı zamanda yumurta gelişiminin hiç gerçekleşmemesine ya da durmasına da yol açar.

Polikistik over sendromu yaşanmasının sebepleri arasında genetik faktörlere dayalı sorunlar da vardır. Bunun dışında dış etmenler nedeniyle de bu sorunu yaşayabilirsiniz. Vücut içinde bulunan insülin değerinin artması ile de polikistik over sendromu gelişebilir. Aynı zamanda beynin salgıladığı yumurtalıkların gelişmesini sağlayan hormonların sağlıklı şekilde elde edilememesi ile de P.O.S gelişebilir.

Farklı sebeplere bağlı şekilde gelişen poliskistik over sendromu her zaman çocuk sahibi olmaya engel değildir. Hamile kalma durumu tamamen kadının yumurtlama durumuna ve yumurta işlevlerine bağlıdır. Yumurta üretimi devam eden durumlarda hamilelik de mümkün olur. Yumurtlamanın hiç olmadığı durumlarda hamilelik gerçekleşmez ve kadınlarda infertilite sorunundan şüphelenilir. Oldukça seyrek şekilde gerçekleşen yumurtlama için de uygulanan özel tedaviler ile çocuk sahibi olunur.

Çocuklarda ve Gençlerde Kısırlığı Önlemenin Yolları

Özellikle genetik geçmişinde kısırlık bulunan gençler ve çocukların düzenli olarak uzmanlar tarafından kontrol edilmesi gerekir. Çocukluk döneminde dengesiz şekilde tüylenme, hareketlerde değişiklik gibi fiziki belirtilerle kısırlık sorununu anlamak mümkün. Aynı şekilde ergenlik dönemine girme yaşında olan gençlerde ise ergenlik ile gerçekleşmesi gereken durumların gerçekleşmemesi halinde kısırlık, ilk aklımıza gelen durumdur. Çocuklar ve gençlerde şu durumlar ile karşılaştığınız takdirde bir uzman ile görüşme sağlamalısınız:

  • Erkeklerde 14, kadınlarda ise 13,5 yaşından sonra ergenlik belirtilerinin hala görülmemiş olması.
  • Kadınlarda 8, erkeklerde 9 yaşında ortaya çıkan erken ergenlik bulguları. Bu yaşlardaki tüylenmeler, dengesiz vücut gelişimleri gibi durumlar hormon problemleri belirtisi olacağı için kısırlık sorunu akla gelir.
  • Kadınlarda, olmaması gereken kadar kıllanmanın ortaya çıkması.
  • Erkeklerde meme büyümesi.
  • Düzensiz regl dönemleri, çok sık ya da çok seyrek şekilde regl olmak.

Bu belirtileri fark ettiğiniz anda bir uzmana danışabilirsiniz.

Kısırlık Testleri ve Tanı Süreci

12 ay boyunca korunmasız şekilde cinsel ilişki yaşanmasına rağmen çocuk sahibi olamayan çiftler için genel olarak kısırlık problemi akıllara gelir. Bu şüpheleri gidermeniz için belirli testler yaptırmalısınız. Bu sorun ile karşı karşıya kaldığınızda öncelikle bir uzman hekim tarafından muayene gerçekleştirilmektedir. Sonrasında uygun olan testler ile tedavi süreci başlar. Erkeklerde infertilite şüphesi durumunda genel olarak sperm testi yapılır. Aynı durum kadınlar için miyom de testleri yapılmaktadır. Testlerin ardından 24 saat sonrasında sonuçlar çıkar. Testleri doğru şekilde vermeniz ve sonuçların doğru çıkması ile uygun tedavi yöntemleri ile süreç başlar.

Kısırlık Tedavi Yöntemleri

Kısırlık tedavi edilebilir mi tedavi yöntemleri nelerdir

Her gün gelişerek ilerleyen tıp dünyasında kısırlık tedavisi için de pek çok seçenek bulunmaktadır. Çiftlerin yaşadığı sorunlara ve kısırlık nedenlerine göre farklı kısırlık tedavisi yöntemleri vardır. Bu yöntemler, kişilerin yaşadığı kısırlık çeşidi, çiftler arasında hangisinin kısırlık sorunu yaşadığı ve diğer faktörlere göre değişiklik gösterir. Kısırlık için tedavi yöntemlerini şu şekilde sıralayabiliriz:

  • Tüp bebek tedavisi
  • Yumurta gençleştirme (PRP) tedavisi
  • Aşılama yöntemi
  • Mikroenjeksiyon yöntemi
  • Yumurta dondurma yöntemi
  • Embriyo traşlama yöntemi
  • Yardımcı tomurcuklanma yöntemi
  • Ko- kültür
  • Mikroçip tedavisi
  • Preimplantasyon genetik tanı
  • Mitokondri transferi

Elbette tedavi öncesi gerekli testleri yaptırmalısınız. Bu noktada seçeceğiniz doktor ve hastane de ayrıca önemli bir konudur. Daha ziyade uzman ve tecrübeli bir doktor seçerek tüp bebek tedavisine başlamanızı tavsiye ederiz.