Solunum yollarına bağlı bir hastalık olan KOAH, akciğerlerde bulunan bronş keselerinin dolmasıyla meydana gelir. Hastalık sürecinde nefes almada zorluk, boğucu öksürükler, nefes darlığı KOAH belirtileri arasındadır. Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı olarak da tanımlanan KOAH, özellikle tütün ve tütün ürünleri kullanan insanlarda oluşan bir hastalıktır. Yapılan son çalışmalarda Türkiye’de yaklaşık 5 milyon kişinin KOAH hastası olduğu bildirilmiştir. Dünyada ise bu sayı 200 ila 300 milyon arasında değişken bir veridedir. Genellikle 60 yaş ve sonrasında ortaya çıkan bu hastalık için her yıl Kasım ayının 3.haftasında ölümcül etkilerine dikkat çekmek amacıyla çalışmalar yapılır. DSÖ’ye göre KOAH tüm dünyada 4.sıradaki ölüm nedeni olarak görülmektedir.
KOAH Belirtileri Nasıl Anlaşılır?
KOAH hastalığında tanının erken aşamalarda konulması büyük bir yol alınmasına yardımcı olur. Böylece hastalığın erken teşhisi sayesinde semptomlar bir nebze engellenebilir ve ölümcül etkiler ortadan kaldırılabilir. KOAH belirtileri temel olarak solunum yollarına bağlı olarak ortaya çıkan belirtilerdir. Bunlardan bazıları ise şöyledir:
- Nefes darlığı en belirgin belirtidir. Özellikle fiziksel aktiviteler yapılırken meydana gelen nefes darlığı KOAH hastalığı için önemli bir belirtidir.
- Hırıltı sorunları yaşamak da yine zaman zaman görüldüğü takdirde bir sağlık kuruluşuna başvurmayı gerektirecek belirtilerdendir.
- Göğüste sıkışma olur.
- Sarı ve yeşil gibi renklerde sık sık balgam atılır.
- Yorgunluk ve halsizlik oluşur.
- Solunum yolu enfeksiyonları görülür.
- Ağız ve tırnak çevresinde görülen, siyanoz olarak da tanımlanabilen mavimsi noktalar vardır.
Tüm bunlar KOAH belirtileri olarak bilinir. Belirtiler genellikle birçok hastalıkta daha görüldüğünden bir uzman müdahalesine başvurmadan hastalık adına yorum yapmamak gerekir. Hastalığın ilerleyen süreçleri adına bilgili olmak için bir uzman müdahalesi şarttır.
KOAH Hastalığı Tanı Yöntemleri
Günümüzde gelişen teknolojiyle beraber KOAH hastalığının tanı yöntemleri çoğalmıştır. Hastalık kısa sürede tanınabilmekte ve buna uygun olarak müdahalesi de başlatılmaktadır. KOAH tanısı için çeşitli testler önerilir. KOAH belirtileri görülmeye başladığı takdirde bir hekim genellikle şu testleri ister.
- Arteryal Kan Gazı Tayini
- Akciğer Röntgeni
- Biyokimya
- Solunum Fonksiyon Testi
- Kan Sayımı
Bu süreçte doktor talimatlarına bizzat uyulmalı, yasaklanan ve kullanılması tedavi sürecini olumsuz etkileyecek olan maddeler kullanılmamalıdır. Özellikle tütün ve tütün ürünleri bu süreçte kesinlikle kullanılmaması gereken maddelerdir.
KOAH Hastalığının Aşamaları
KOAH hastalığı insanlarda aşamalı olarak ilerler. Bu nedenle ilk etapta o kadar ağır başlamayabilir ve hastalığa buna göre müdahale edilmesi gerekir. Erken tanıyla birlikte hastalığın ilerlemesinin önüne geçilebilir. Kendinizde herhangi bir belirti görmeniz halinde, uzman hekime başvurmanızda fayda vardır. KOAH hastalığı 4 ana evreye sahiptir. Evreler; hafif, orta, ağır ve çok ağır olarak sınıflandırılır. Bu evrelerin detaylarından da söz edelim.
KOAH Hastalığının 1.Evresi
Aynı zamanda başlangıç evresi olarak da isimlendirilen bu evre KOAH’ın resmen vücutta başladığı evredir. Temel fiziksel işlemlerde nefes nefese kalış ilk defa bu evrede görülür. KOAH belirtileri bu evrede görüldüğü takdirde hastalığın yıkıcı etkilerine karşı önlemleri almak daha kolay bir hal alır. Özellikle bu evre başladığı anda tütün ve tütün ürünleri kullanmayı bırakmak gerekir. Hastanın bu evrede solunum kapasitesi %80’in üzerindedir.
KOAH Hastalığının 2. Evresi
Solunum kapasitesi %50 ila %80 arasında bir değer alır. Hasta 1.aşamaya göre daha fazla nefes darlığı sorunu yaşar. Bu evrede oluşan KOAH henüz çok sancılı değildir. Gece uykusunu bölecek ya da gündelik işleri yarım bıraktıracak seviyede değildir. KOAH belirtileri bu aşamada kesinlikle dikkate alınmalıdır.
KOAH Hastalığının 3. Evresi
Solunum kapasitesi %30 ila %50 arasında bir değer alır. En normal işler dahi güçlükle yapılmaya başlanır. Gece uykusunu bölebilecek kadar sancılı bir süreçtir. KOAH ilk kez bu dönemde kendini acılı bir şekilde gösterir. Vücutta sürekli bir yorgunluk ve halsizlik hali gelişir. Kişi bu evrede hem fiziksel hem de psikolojik olarak zorluk yaşar.
KOAH Hastalığının 4. Evresi
Solunum kapasitesi %30’un altına düşer. Bu durum hastanın nefes almasını engeller. Hasta bu sebeple solunum makinesine bağlı olarak yaşamak zorunda kalır. Fiziksel ve psikolojik sorunlar en az hastalık kadar baş gösterir. Vücut genelinde var olan oksijen yetersizliği dolaşım sistemine büyük zararlar verebilir. Hastalar bu süreçte genelde depresif hareketler sergiler. Bu sebeple hastanın psikolojisi elden geldiğince iyi tutulmalıdır. KOAH belirtileri kilo kayıplarının baş gösterdiği bu süreçte, hasta birkaç yıl içinde hayatını kaybeder.
KOAH Hastalığının Tedavi Yöntemleri
KOAH hastalığının ne yazık ki tam olarak tedavisi bulunmamaktadır. Yalnızca hastalığın ilerleyişini durdurabilir ve yaşam standartlarını yükseltecek düzeyde birtakım çalışmalar yapılabilir. Doktor eşliğinde yapılan bu çalışmalar, hastanın hem yaşam standartlarını yükseltecek hem de hastalığı bir nebze olsun yavaşlatacaktır. Hastalık süresince önceki başlıklarda da bahsettiğimiz üzere tütün ve tütün ürünleri kullanımı azaltılmalıdır. KOAH belirtileri ilaçların kullanımıyla ve gerekli önlemlerin alınışıyla bir nebze daha azalacaktır.
KOAH tedavi yöntemleri çok çeşitli şekillerde bulunur. Gelişen teknolojiyle hastanın rahatsızlığını azaltabilen bu yöntemler hastanın yaşam standartlarını da yükseltmektedir. Bu sebeple hekimler tarafından tercih edilir. Bunlardan başlıca olanları ise şunlardır:
- Antikolinerjikler
- Etkili Bronkodilatatör İlaçlar
- Teofilin Türevleri
- İnhaler Steroidler
Ayrıca hastalığın tedavi sürecinde son evrede ağırlıklı olarak kullanılması için doktor tavsiyesiyle oksijen kullanımının hastanın ömrünü uzattığı yapılan çalışmalar ile kanıtlanmıştır. Oksijen doğru seviyede kullanıldığı takdirde hastanın hem yaşam kalitesini hem de yaşam süresini arttırabilir etkiye sahiptir.
Koah Tedavisinde Sporun Önemi
Bu sürecin önemli kollarından biri olarak bulunan bir diğer önemli tedavi yöntemi ise spordur. Spor yapan bireylerde kas ve kemik güçlenmesi gözlenir. Solunum sistemine büyük katkıları olan spor, KOAH tedavisi için çoğu hekim tarafından tavsiye edilir. Her ne kadar KOAH hastaları bünyelerinin zayıf olduğu düşüncesiyle spor ve türevlerinden uzak durmak yönünde karar alsalar da yapılan araştırmalar KOAH hastaları için spor yapmanın önemine dikkat çeker. Doktor tavsiyesi ile yapılan spor KOAH belirtileri açısından büyük yarar sağlar. Belirtileri hem geciktirir hem de etkilerini en aza indirgemeyi başarır.
KOAH hastalarının yapacakları spor aktivitesini özenle araştırılmalıdır. Hem bünyelerine ağır gelmeyecek düzeyde hem de hastalıklarının seyrini olumlu düzeyde arttıracak birtakım spor aktiviteleri yapmaları önerilir. KOAH hastaları temel olarak solunum egzersizleri, düzenli yürüyüşler, yüzme aktiviteleri yapmalıdır. Yapılan araştırmalara göre KOAH hastalığı için spor aktiviteleri büyük oranda hastaneye yatış oranını da azaltır. Spor düzenli yapıldığı takdirde hem KOAH belirtileri adına hem de genel vücut sağlığı adına hastanın yaşam standartlarını olumlu etkileyecektir.
Koah Hastalığından Korunma Yolları
KOAH hastalığından korunmak için çeşitli yol ve yöntemler bulunur. KOAH tedavi yöntemleri olarak da bahsettiğimiz ve kesinlikle çok önem verilen tütün ve türün ürünleri bırakma konusunda kesin olunmalıdır. Tütün ve tütün ürünleri bünyeye büyük zararlar verir. Sigara içme yaşının çok düştüğü bu dönemde geleceğe yönelik KOAH hastalıklarının zirve yapması beklenmektedir. KOAH hastalığından korunmak için temel olarak temiz hava almak gerekir. Günümüzde şehirlerimiz genellikle işletmelerden çıkan kirli hava sebebiyle kirlense de mümkün olduğunca temiz hava alınmalıdır.
Dünyada KOAH hastalığı her yıl ekonomiye milyarlarca dolarlık zarar vermektedir. Bu sebeple devletler kendi yöntemleri ile de KOAH hastalığını durdurmaya çalışmaktadır. KOAH hastalığı gelecek yıllarda daha büyük etkiler de bırakacaktır. Şu anda hem Avrupa’da hem de Amerika’da KOAH hastalığını durdurmak üzere klinik çalışmaları sürmektedir.
