Can sıkıntısından, stresten veya sadece rahatlama hissi sağladığı düşüncesiyle parmak çıtlatmak sık yapılan bir eylemdir. Birçok kişide alışkanlık haline gelen bu eylemin zararlı olup olmadığı ise oldukça merak edilmektedir.
Parmak çıtlatma sırasında eklemler oldukça dar olup içerisinde küçük miktarda hava kabarcıkları oluşmaktadır. Çıtlatma sırasında parmak eklemlerine ani basınç uygulanmaktadır. Bu basınçla birlikte birleşik halde olan kabarcıklar parmak kapsülü içerisinde patlar. Bundan dolayı parmak çıtlatma esnasında tipik bir ses oluşur.
Aynı parmağın aynı ekleminde art arda kısa aralıklarla çıtlatma meydana gelmez. Hava kabarcıklarının tekrar eklemde birikmesi için yaklaşık 10 ila 15 dakika gibi bir süre gerekir. Parmak çıtlatmak için yapılan eylem sırasında kıkırdakta veya eklemlerde ciddi bir zorlanma genellikle olmaz. Çıtlatırken çıkan ses ise herhangi bir riske işaret etmemektedir.
Uzmanlara göre parmak çıtlatmak ile bu eylemin eklem yapısı üzerinde bilinen bir olumsuz etkisi yoktur. Parmak eklemlerini oldukça rahatlattığı düşünülen parmak çıtlatma zararları üzerine birçok araştırma bulunmaktadır. Bu araştırmalara göre parmak çıtlatmanın eklemler üzerinde herhangi bir olumsuz etkisinin olmadığı görülmektedir.
Bir İnsan Neden Parmak Çıtlatır?
İnsanların günlük hayatlarında en sık alışkanlık kazandığı eylemlerden olan parmak çıtlatma, son derece yaygın görülmektedir. Bazı kişiler rahatlama hissi sağladığı için sık sık parmaklarını çıtlatmaktan hoşlanmaktadır. Dolayısıyla zamanla bu eylem bir alışkanlık haline gelmektedir. Diğer bir yandan parmak çıtlatma ihtiyacı duyan kişilerde yoğun stres ve kaygı bozuklukları da görülebilmektedir. Stres ve kaygı ile başa çıkmak için gün içerisinde sık sık parmak çıtlatmak eylemi yapılmaktadır.
Eklemlerin rahat hareket etmesini sağlayan eklem içi sıvısı; oksijen, karbondioksit ve nitrojen gibi gazlar içermektedir. Eklem yüzeylerinin birbirinden hızla uzaklaşmasıyla eklemler üzerinde basınç etkisi sağlayan küçük hava kabarcıkları oluşmaktadır. Parmak çıtlatma da bu hava kabarcıklarını eklemlerden uzaklaştırmak için ihtiyaç duyulan bir eylem haline dönüşmektedir.
Parmak Çıtlatmak Psikolojik Rahatsızlık Mı?
Stres ve kaygı gibi psikolojik duygu durum bozuklukları sebebiyle de bir alışkanlık halini alabilmektedir. Parmak eklemlerini sıkıştırarak çıtlatmanın başlangıçta bir psikolojik sıkıntının göstergesi olabileceği düşünülmektedir. Esasen parmak çıtlatmak psikolojik bir duruma işaret etmez.
Sıkıntılı ruh halini gidermek için parmak çıtlatarak bu durumu gidermek istenmektedir. Bu davranış sürekli yapıldığında genellikle bir alışkanlığa dönüşmektedir. Ruhsal durumun yanı sıra fiziksel olarak da bir ihtiyaçmış gibi düşünülebilmektedir. Parmak çıtlatma bir psikolojik rahatsızlık olarak görülmese de zamanla eklem sorunlarına neden olabilmektedir. Sürekli parmak çıtlatma eyleminde bulunurken eklemlere zarar verme durumu söz konusu olabilmektedir.
Parmak Çıtlatmak Kireçlenmeye Yol Açar Mı?
Tıp literatüründe osteoartrit olarak ifade edilen kireçlenme rahatsızlığı, en sık görülen eklem iltihaplanmalarından biridir. Parmak çıtlatmak zararları arasında da yaygın bir kanı olan kireçlenme tehlikesi bulunmaktadır. Artrit yani eklem iltihaplanmasına yol açan kireçlenme rahatsızlığının parmak çıtlatarak oluşabilmesi oldukça zordur.
Yaygın kanının aksine parmak çıtlatmak herhangi bir artrit çeşidi dahil olmak üzere kireçlenmeye neden olmamaktadır. Kireçlenmeye yol açtığını kanıtlayan herhangi bir araştırma verisi yoktur. Uzmanlar tarafından yanlış bilinen bu kanının aksini iddia eden çeşitli açıklamalar yapılmıştır. Bu konuda birkaç örnek verelim:
- Donald L. Unger isimli bir Amerikan doktor, 60 yıl boyunca sürekli olarak sol el parmaklarını çıtlatmıştır. Sağ el parmaklarını ise hiç çıtlatmamıştır. Röntgende sağ ve sol ellerini görüntüleyen Dr. Unger, kireçlenme bakımından sağ ve sol el parmaklarında herhangi bir fark göremediğini belirtmiştir.
- 1990 yılında Annals of the Rheumatic Diseases dergisinde yayımlanan bir çalışmaya göre parmaklarını düzenli olarak çıtlatan 74 ve çıtlatmayan 226 katılımcı gözlemlenmiştir. Araştırma sonucuna göre iki grupta yer alan katılımcılarda kireçlenme problemi izlenmemiştir. Sonuç olarak iki grupta da katılımcıların parmak eklemlerinde kireçlenme ile ilgili bir bulguya rastlanmamıştır. Ancak parmaklarını sürekli olarak çıtlatan kişilerde kavrama güçlerinin; parmaklarını çıtlatmayanlara göre daha düşük olduğu görülmüştür. Bunun yanı sıra parmaklarını çıtlatmayan kişilerin ellerinde şişlikler görüldüğü bildirilmiştir.
Parmak Çıtlatmak Titremeye Neden Olur Mu?
El titremesi, metabolik hastalıklardan parkinsona kadar çok geniş yelpazede değerlendirilen bir tıbbi bulgudur. Parmak çıtlatmak eyleminde de el titremesinin yaşanıp yaşanmayacağı oldukça merak edilmektedir. El titremesinin birçok nedeni bulunmaktadır. Parmak çıtlatma, ellerde titremeye sebep olmamaktadır. Ancak parmaklarını düzenli olarak çıtlatan kişilerde deformasyonla karşılaşılmaktadır.
Eli ve kolu bastırmak suretiyle yapılan hareketler sonucunda eklem deformitesi meydana gelebilmektedir. Eklemlerde meydana gelen deformasyon sonucunda ileride bazı hasarlar oluşabilmektedir. Bu hasarlardan dolayı ise fizyolojik sistemde aykırı sayılan el çıtlatmak eylemi mümkün olduğunca uzak durulmalıdır.
Parmak Çıtlatma Zararları
Stres anında, heyecanlıyken, mutluyken veya mutsuzken pek çok kişi istemsizce veya bilerek parmaklarını çıtlatmaktadır. Çoğu insan bu hareketin zararlı olduğunu düşünmeden yapmaya devam eder. Sert hareketlerle yapılan parmak çıtlatma eyleminde küçük bir olasılıkla kemik yapısını koruyan kıkırdak deforme olabilmektedir.
Kişiler gerginliği azaltarak rahatlama sağlamak adına bu eylemi yapmaktadır. Genel olarak fizyolojik açıdan net bir zararı yoktur. Ancak parmak çıtlatmak eklem çıtlatmak veya parmak kütletmek gibi tüm eylemler zararlı bir alışkanlığa dönüşebilmektedir. Kişiler tedirgin ve gergin olduklarında parmak çıtlatmayı sürdürürlerse eklemlerine zarar vermektedir. Nadir de olsa bazı uzmanlar tarafından parmakları çıtlatmanın kasları zayıflatabileceği de söylenmektedir. ‘Parmak çıtlatmak zararlı mı? Zararları nelerdir?’ diye merak ediyorsanız bu maddelere göz atabilirsiniz.
Parmak eklemlerinde düzenli olarak çıtlatma hareketini yapan bireylerde;
- Kemikleri koruyan kıkırdak yapının zamanla zarar görmesine neden olabilir.
- Sert çıtlatma hareketi yapılabileceğinden dolayı deformasyona yol açarak kıkırdak dokunun yıpranmasıyla el titremesi meydana gelebilir.
- Kemiklerin güçsüzleşmesine ve kasların zayıflamasına yol açabilir.
- Parmaktaki eklem kapsüllerinin zarar görmesi sebebiyle sürekli olarak çıtlatılan bölgede şekil bozukluğu meydana gelebilir. Parmaklardaki şekil bozukluğuna direkt neden olmasa da yanlış bir hareketle sebebiyet oluşabilir.
Parmakları çıtlatmanın zararlı olduğuna dair bazı uzman görüşleri bulunmaktadır. Ancak genel itibariyle herhangi bir zararı olmadığı belirtilmektedir. Kireçlenme ya da el titremesine sebebiyet verdiğine dair öngörüler yetersiz kalmaktadır. Artrit ya da el titremesi belirtilerinin farklı bir sebebi olabilmektedir. Bu iki rahatsızlığın fizyolojik ya da nörolojik bulgulardan ötürü oluşma ihtimali söz konusu olarak belirtilmektedir.
Özetlemek gerekirse parmak çıtlatma zararları söz konusu ise kavrama güçlüğü yaratmasından ziyade herhangi bir zararı bulunmamaktadır. Ancak parmak çıtlatmak ihtiyacı hissettiğinizde ani bir hareketle eklemlere zarar vermemek için bu eylemi tercih etmemeniz tavsiye edilmektedir.
